چگونه در سوگ از بی احساسی بهره می بریم
«بی احساسی» را می توان از واکنش های دفاعی برشمرد. واکنشی که در برخی مواقع و برای دفاع از آسیب پذیری و جلوگیری از هجوم احساس های ناخوشایندی مانند اضطراب، درماندگی، بی ارزشی، احساس گناه و... استفاده می شود. نمونه بارز این تجربه درونی را می توان در میان افرادی که عزیزی را از دست داده اند و سوگوار هستند یافت. امّا چگونه چنین چیزی ممکن است؟
شایان ذکر است که در اینجا «بی احساسی» به عنوان یک اختلال و یا عارضه اختلال هایی مانند افسردگی و استرس پس از سانحه مد نظر نیست، که البته در جای خود نیاز به بررسی است، بلکه منظور، عملکردی است که از افراد سوگوار بروز می یابد. این افراد برای اینکه احساس هایی که معمولا به سراغ سوگواران می آید را تجربه نکنند، با به کارگیری مکانیسم های دفاعی اجتناب و یا جبران افراطی، تلاش می کنند که احساسات سوگ را متوجه خود نکنند. به طور معمول، غالب افراد سوگوار، با احساساتی حاصل از سوگ مانند اضطراب، درماندگی، آشفتگی و... مواجه می شوند و طبیعی است که افراد سوگوار در مواجهه با احساسات سوگ از تعادل معمولی روحی خارج شده و آسیب پذیر شوند. برخی افراد برای جلوگیری از آسیب های احتمالی و مشابه آنچه در دیگران دیده اند، در وهله اول تلاش می کنند که از هجوم و غلبه احساسات ناشی از سوگ جلوگیری کنند تا خود را از آسیب مصون دارند. و در صورت عدم موفقیت، برای مصونیت بخشی، وانمود می کنند که هیچ احساسی ندارند.
البته چنین تصور می توان کرد که در شرایط سوگ، افتراق بخشی به احساسات ناخوشایند و شناسایی احساس آسیب ساز برای همه افراد کاری دشوار است و از همین جهت این سختی نیز خود مزید علت خواهد بود که بهترین راه خلاصی از این مشکل به عنوان یک واکنش دفاعی از احساسات ناخوشایند دیگری مانند احساس گناه، سرزنش دیگران، قضاوت دیگران و...، نادیده گرفتن همه احساسات باشد.
بدین طریق فرد سوگوار با راهبرد «من هیچ احساسی ندارم» خود را از مبارزه با احساس ناخوشایند رها می کند. غافل از اینکه اجتناب و سرکوبی فعلی و موقتی، شرایط فعلی سوگ را به صورت موقت قابل تحمل می کند اما در آینده ای نزدیک یا دور، وی را به صورت مضاعف دچار مشکلات عدیده خواهد کرد. احساس ناخوشایند «احساس گناه ناشی از بی احساسی»، بزودی به سراع فرد خواهد آمد و او را درگیر خود خواهد کرد.
بهترین راه برای هر فرد سوگوار این است که با احساسات متداول فقدان به صورت شفاف مواجه شده و از درک احساسات ناخوشایند اجتناب نکند. مواجهه با احساسات به منزله درمان و از مهمترین مراحی دوره سوگ شناخته می شود و مورد تأکید درمانگران سوگ است.
