نابودگری روح و روان نوجوان بوسیله والدین

مراجعان نوجوان متعددی دارم. یکی از مراجعانم، نوجوانی است در آستانه ورود به دروان جوانی (17 ساله) به همراه مادرش و با موضوع اینکه «پسرم مدتی است درس نمیخونه» مراجعه کرده بود. دیروز که به تنهایی اومده بود به دلایل درس نخوندن پرداختیم.

خودش دو مسئله رو منشاء درس نخوندش میدونست: اول، دعواها و اختلافات والدین که از خیلی قبلها شروع شده و دومی، سختگیریهای والدین مخصوصا مادر.

متاسفانه والدینی که بین خودشون مشکل دارن، متوجه نیستند که با عدم حل مسائلشون و علنی کردن دعواها مقابل فرزندان، چه آسیب بزرگی به روح و روان فرزندان میزنن و وقتی بچه ها مشکل رفتاری و روحی پیدا میکنن، مسئله رو به گردن درس و مدرسه میندازن و اصلا به روی خودشون هم نمیارن که مشکل اصلی، رفتارهای نابودگر خودشون است.

در اینگونه موارد، درمان والدین پر مشکل الزامی هست.

حسادت پیچیده است

 

معمولاً حسادت رو اینجوری تعریف می‌کنن که فرد حسود می‌خواد اون نعمت و اون امتیازی که در طرف مقابل وجود داره رو ازش بگیره و متعلق به خودش بکنه. مثلاً اگر کسی ماشین داره، حسود دنبال اینه که ماشین از طرف مقابل گرفته بشه و به اون داده بشه. اما خیلی از مواقع اینجوری نیست، مثلاً اگر کسی استاد دانشگاه هست، نمیشه استادی اون رو ازش گرفت و به کسی دیگر داد. خُب در اینجور موقع‌ها، فرد حسود دنبال این هستش که اون طرف مقابل رو با تحقیر کردن بیاردش پایین، یعنی چون حسود نمیتونه بره بالا، تلاش می‌کنه که اون طرف مقابل بیاد پایین. این اتفاق خیلی به نظر میاد که پست و موذیانه باشه و چه بسا یک عمل شیطان صفتانه تلقی بشه، ولی خیلی از مواقع این اتفاق داره می‌افته و خودمون هم به اون آگاه نیستیم. اگه خوب توجه کنیم، سرزنشها و تحقیرها منشأش میتونه حسادت پنهان باشه. حسادت خیلی پیچیده است و خود فرد رو بیشتر اذیت می‌کنه. خدا ما رو از حسادت نجات بده خیلی پیچیده و خیلی موذیانه است. 

تسلط جویی مراجع بر مشاور

گاهی پیش میاد که مراجع به مشاور مثلا میگه «خبر دارم که هر چند به تازگی مدرک ارشد خودتون رو گرفتید ولی در زمینه درمان افسردگی تجربه دارید...».  معمولا اینجور اظهارهای مراجع به این منظوره که میخاد تسلط خودش رو به فضای جلسه مشاوره حاکم کنه و هم آگاهی کامل نسبت به سطح علمی مشاور رو به ر‌ُخ بکشه. با تسلط جویی، میخاد کنترل جلسه رو به دست بگیره و تاحدی مشاور رو هم تحقیر بکنه. 

بهترین راه برای مشاور اینه که خیلی عادی برخورد کنه و آرامش خودش رو حفظ کنه و دقیقا مطابق پروتکل درمانی پیش بره. و بدترین راه ممکنه این باشه که مشاور به مقابله با مراجع بربیاد و بخاد اون رو تحقیر کنه. اتفاقا مراجع منتظر اینه که با کمترین تحقیر از سوی مشاور،  بهانه ترک جلسه رو به دست بیاره. 

مراجعینی که وقت کم می آورند

معمولا مراجعینی که در روابط بین فردی خودشون مثل روابط زناشویی با مشکل مواجه میشن، وقتی برای حل مشکلشون پیش مشاور میان، شروع میکنن از اتفاقات و دعواها و بگومگوهای خودشون تعریف کردن و طرف مقابل رو مقصر جلوه دادن. این شرح های طولانی غالبا به این دلیله که به مشاور ثابت کنن که مقصر در جریان دعوا، طرف مقابل هست نه من. هی میگن و میگن و یکدفعه متوجه میشن که وقت مشاوره تمام شده و هنوز مشکل سر جای خودش هست و مشاور هم وقت کافی برای ارائه راه کار و حل مسئله پیدا نکرده. و وقتی در پایان جلسه مشاوره، دست خالی میخان بیرون برن، مأیوس و ناامید میشن. برای جلوگیری از این روند، چاره کار اینه که مشاور وسط داستان گویی مراجع بیاد و عملا مانع اتلاف وقت بشه و صراحتا بگه که دنبال مقصر نگردیدم و برای حل مسئله، نگاهمون رو به آینده بدوزیم نه به گذشته. 

احساس گناه

داشتم روی این موضوع فکر میکردم که انگیزه بعضی از مردم برای حضور در بعضی مراسم اجتماعی و فامیلی، آیا همیشه با انگیزه های اصلی هست یا نه؟ مثلا انگیزه های مختلفی برای حضور در مراسم یادبود، بزرگداشت، سخنرانی، تشییع، حتی تولد و... میتونه وجود داشته باشه. از بین انگیزه ها، یک انگیزه برام جالب توجه بود، انگیزه ای «دوری از احساس گناه».

منظورم اینه که ممکنه بعضی از افراد برای اینکه دچار عذاب وجدان و احساس گناه نشوند، سعی میکنن که خودشون رو به فلان مراسم برسونن و اگه نرسن، در درون خودشون دچار این واگویه میشن که «اگه لایق بودی حتما میتونستی اونجا باشی و حالا که نیستی پس فرد لایقی هم نیستی». این واگویه درونی در درون انسان به احساس گناه تبدیل میشه و چون ممکنه اون مجلس تکرارپذیر نباشه، احساس گناه ایجاد شده، شاید تا آخر عمر به حیات خودش ادامه بده و فراموش نشه.

معمولا پس از تولد احساس گناه، افکار زشتی همچون «خودتحقیری» و «خودسرزنشی» به وجود میان که تیشه به ریشه عزت نفس انسان میزنن.

حالا با این اوصاف، بهترین کار این میتونه باشه که اگه قرار کاری انجام بدیم و جایی بریم، صرفا برای یک انگیزه اصیل مثل صله رحم، رضایت خدا، تقویت دوستی، کسب و ابراز محبت و امثال اینها باشه.

احساس گناه، آسایش رو از آدم میگیره.